ANTİK MISIRIN ÖLÜM SONRASI HİZMETKARLARI

 MARTENİÇKA 

Hepinize merhabalar sevgili Kırmızı Defter okuyucuları. "Kırmızı Defterin" bu sayfasında sizleri bir Bulgar geleneği olan "Materniçka" hakkında ki rivayetleri paylaşacağız  dilerseniz başlayalım.

Marteniçka aslında "kırmızı ve beyaz" bir ipliğin birbirine dolanması sonucunda oluşan bir bileklik olarak gözükse de altında birden fazla rivayet, dilek, inanç sistemini barındırıyor. Bu rivayetler şu şekildedir:

Halk arasında bilinen doğa takvimine göre leylekler şubat ayının sonunda göç için yola çıkıyor ve leyleklerin göç için yola çıkması baharın gelişinin bir göstergesi kabul ediliyor.

Mart ayında beyaz ve kırmızı iplerle hazırlanmış bu süsler ve bileklikler sağlık, iyilik ve bereket dilekleriyle bileklere bağlanıyor ve ay boyunca bileklerden çıkarılmıyor. Mart ayı içinde yılın ilk leyleği görüldüğü zaman bileklerden çıkarılarak meyve veren bir ağaca bağlanıyor. Aynı zamanda mart ayında leylek görülürse marteniçka takılırken dilenen dileklerin gerçekleşeceğine inanılıyor.

Bulgaristan halk kültüründe marteniçkaya dair farklı efsaneler anlatılmaktadır. Bunlardan en çok bilineni ise Baba Marta'dır. Baba Marta yani Marta Nine, günümüze kadar korunmuş en saygın geleneklerden biridir. Bulgarlar 1 Mart'tan itibaren Baba Marta (Marta Nine) günlerinin başladığına inanırlar. Yapılan marteniçkalar, evlere, meyve ağaçlarına, ev hayvanlarına da takılırlar. Bu şekilde yeni başlayan tarım yılının da verimli ve bereketli olması için dilekler tutarlar.

Diğer yandan uzun yıllardır uygulanan bir gelenek olan marteniçkalar ilk başlarda sadece kırmızı ve beyaz ile hazırlanır, nazardan korunmak için hayvanlara ve insanlara takılırmış. Farklı bölgelerde ise kırmızı ve beyaz iplikten örülen bu süslere gümüş veya altın bağlanarak hastalıklardan korunmak için bir simge olarak kullanılırmış.

  Ayrıca bir rivayete göre , Bulgar erkekleri savaşa giderler. Erkeklerin savaş ile ilgili bilgi vermeleri yasaktır. Ama "Savaşı kazanırsanız bir kuşun ayağına beyaz, eğer savaşı kaybederseniz siyah bir bez parçası bağlayalım” derler kendi aralarında. Savaşa giden Bulgar erkekleri, savaşı kazanırlar ve bir kuşun ayağına kanlı bir beyaz bez parçası bağlarlar. Bunu görenler, savaşı kazandıklarını ama çok kan kaybedildiğini anlarlar.

Diğer bir rivayet ise şöyledir ki; Baba marta veyahut marta nine diye bilinen kişinin baharın gelişini simgelediğini ve bu nedenle bileklik takıldığını bilinir. Bulgarlarca bilinen ve biraz daha yaygın olan bu hikâye dolayısıyla, bu baharın geldiği dönemlerde 1 Mart günlerinde insanlar birbirlerine “Çestita baba marta “derler. Günümüzde bu Marteniçka geleneği hala devam etmekte olup, uzun yıllar önce ülkemize göç eden Bulgaristan Türk göçmenleri tarafından tamamen iyi niyetlerince bu geleneği sürdürmektedirler. Bu farklılık, bu geleneğin temelinde birazda Hıristiyanlık diniyle ilgili bir kaç bağlantısı olmasına rağmen birçok kişi tarafından sadece baharın başlangıcı doğanın uyanışı olarak kabul edilir. İyi niyetle yapılan her şey güzeldir. Güzellik din, dil, ırk, mezhep, tanımamalıdır, güzel olan, insanlığa faydalı olan her dinde güzeldir ve emirdir. Bu gelenek, Sadece Baharın gelişini kutlamak maksadıyla olmakla beraber, dileklerimizi tutmamızı ve Marteniçka'nın dilek tutanların, ona inananların kötülüklerden koruduğu gibi aynı zamanda da şans getirdiği söylenmekte ve bilinmektedir.